राष्ट्रिय कानून दिवस

नेपालमा प्रत्येक वर्ष बैशाख २६ गते राष्ट्रिय कानून दिवस मनाइन्छ। यस दिन नेपालको सर्वोच्च अदालतको स्थापना र स्वतन्त्र न्यायपालिकाको आरम्भको दिनको रूपमा मनाइन्छ। यस दिनले नेपालको कानूनी विकासमा भएको प्रगति र लोकतान्त्रिक समाजमा न्याय र कानूनी शासनको महत्त्वलाई उजागर गर्दछ।

ऐतिहासिक पृष्ठभूमि

राणा शासनको अन्त्य पछि वि.सं.२००७ सालमा नेपालमा प्रजातन्त्रको प्रारम्भ भयो। नेपाल प्रजातान्त्रिक प्रणालीमा प्रवेश गर्दै गर्दा, एक स्वतन्त्र र निष्पक्ष अदालत प्रणालीको आवश्यकता भयो जसले नागरिकका अधिकारहरूको सुरक्षा र न्यायको सुनिश्चितता गर्न सकोस। यसै आवश्यकतालाई सम्बोधन गर्न, नेपाल सर्वोच्च अदालत ऐन वि.सं.२००८ मा लागू गरिएको थियो र वि.सं. २००९ मा सर्वोच्च अदालतको औपचारिक स्थापना गरिएको थियो।

कानून दिवसको महत्त्व

कानून दिवस, नेपालको स्वतन्त्र न्यायपालिकाको स्थापना र यसको महत्वपूर्ण भूमिकालाई सम्झने दिन हो, जहाँ अदालतहरूले राजनीतिक दबाब बिना न्याय प्रदान गर्छन् र नागरिकका अधिकारहरूको सुरक्षा गर्छन्। यो दिनले कानूनी शिक्षा र सचेतना बढाउने प्रयास गर्दै, कानूनी प्रणालीमा सुधारका लागि आवश्यक कदमहरूको महत्त्वलाई उजागर गर्दछ। यसले कानूनी पेशेवरहरूको योगदानलाई पनि सम्मान गर्दछ, जसले कानूनी शासनको स्थायीत्व र लोकतन्त्रको प्रगति सुनिश्चित गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्।

निष्कर्ष

कानून दिवस नेपालको कानूनी प्रणालीको विकास र सुधारका लागि भइरहेका निरन्तर प्रयासहरूको महत्वलाई रेखांकित गर्ने दिन हो। समयमै न्यायको उपलब्धता, कानूनी सेवाको पहुँच र न्यायिक पारदर्शिता जस्ता चुनौतीहरू अझै बाँकी रहेका छन्। यी समस्याहरूको समाधान गर्न आवश्यक छ, ताकि सबै नागरिकलाई समान र प्रभावकारी कानूनी सेवा प्रदान गर्ने एक सशक्त र समावेशी कानूनी संरचना निर्माण गर्न सकियोस्।