विश्व प्राणी दिवस
विश्व प्राणी दिवस हरेक वर्ष अक्टोबर ४ मा मनाइन्छ, जसले हाम्रो जीवन र पारिस्थितिक तन्त्रमा प्राणीहरूको महत्त्वलाई सम्मान र पहिचान दिने उद्देश्य राख्छ। यो अन्तर्राष्ट्रिय दिवसले व्यक्ति, संस्था र सरकारहरूलाई एकै ठाउँमा ल्याएर प्राणीहरूको कल्याण, संरक्षण र अधिकार’bout जनचेतना फैलाउन प्रेरित गर्छ। यो दिवसले हामीलाई सम्झाउँछ कि घरपालुवा, बन्य, जलचर वा पालेका सबै प्राणीहरूले करुणा, सम्मान र नैतिक व्यवहार पाउनु पर्छ।
सन् २०२५ मा यो दिवसको विशेष अर्थ छ, ’cause यसले विश्व प्राणी दिवसको १०० औँ वार्षिकोत्सव हो र यस वर्षको सशक्त नारा: “प्राणी बचाऔँ, पृथ्वी बचाऔँ!” रहेको छ।
विश्व प्राणी दिवसको इतिहास
विश्व प्राणी दिवस पहिलो पटक सन् १९२५ मा जर्मनीमा मनाइएको थियो। यसको सुरुआत हाइनरिच जिमरमान नामक जर्मन लेखक र प्रकाशकले गरेका थिए, जसले प्राणी अधिकारको पक्षमा आवाज उठाएका थिए। प्रारम्भिक कार्यक्रम मार्च २४, १९२५ मा बर्लिनमा आयोजना गरिएको थियो, तर पछि सन् १९२९ मा अक्टोबर ४ मा सारियो, जुन जनावर तथा वातावरणका संरक्षक सन्त फ्रान्सिस अफ असिसीको सम्झनामा पर्ने दिन हो। समय क्रममा यो दिवसले विश्वव्यापी मान्यता पायो र सन् २००३ देखि बेलायतस्थित नेचरवाच फाउन्डेसनले यसको अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय गर्न थालेको हो। त्यसयता, यो दिवस प्राणी कल्याणको विश्वव्यापी आन्दोलनमा रूपान्तरण भएको छ।
विश्व प्राणी दिवस किन महत्त्वपूर्ण छ?
प्राणीहरू पारिस्थितिक सन्तुलन कायम राख्न अत्यन्तै आवश्यक छन्। उनीहरूले जैविक विविधतामा योगदान पुर्याउँछन्, निष्ठावान् साथीका रूपमा साथ दिन्छन् र कृषि, अनुसन्धान तथा संस्कृतिमा महत्वपूर्ण स्थान राख्छन्। तर, धेरै प्राणीहरू हाल अस्तित्व सङ्कटमा छन् र दुर्व्यवहार, अवहेलना तथा आवासको अभावका कारण पीडामा छन्। विश्व प्राणी दिवसले यस्ता चुनौतीहरू’bout चेतना फैलाउँछ र संरक्षणका लागि कानुनी, नीतिगत तथा नैतिक उपायहरू अपनाउन प्रेरित गर्छ।
विश्वव्यापी सहभागिता
विश्वभर विश्व प्राणी दिवस विभिन्न कार्यक्रम र अभियानमार्फत मनाइन्छ। यस्ता गतिविधिमा विद्यालयहरूमा जनचेतनामूलक कार्यक्रम, प्राणी दत्तक लिने कार्यक्रम, जनचेतना र्याली ( पशु स्वास्थ्य शिविर, सामाजिक सञ्जाल अभियान, प्राणी आश्रय र वन्यजन्तु संरक्षणका लागि सहयोग सङ्कलन आदि समावेश छन्। सरकार, गैरसरकारी संस्था र स्वयंसेवकहरू प्राणी अधिकारको पक्षमा एकजुट भएर काम गर्छन्।
तपाईँले के गर्न सक्नुहुन्छ?
सानो प्रयासले पनि ठुलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ। प्राणी खरिद नगरी दत्तक लिनु, छाडा प्राणीलाई खाना खुवाउनु, क्रूरताविहीन उत्पादनहरू रोज्नु, प्राणी आश्रय स्थलमा स्वयंसेवक बन्नु, वा सामाजिक सञ्जालमा जागरूकता फैलाउनु सबै प्रभावकारी उपायहरू हुन्। यदि तपाईँले कहीँ प्राणीमाथि दुर्व्यवहार देख्नुभयो भने त्यस’bout जानकारी गराउनु पनि एक जिम्मेवार कार्य हो।
निष्कर्ष
विश्व प्राणी दिवस केवल उत्सव होइन, यो एक दया, जिम्मेवारी र समानताको विश्वव्यापी अभियान हो। सबै प्राणीहरूको मूल्य चिनेर र तिनीहरूको सुरक्षा तथा सम्मानका लागि साना–ठुला प्रयासहरू गरेर हामीले पीडारहित र सुरक्षित भविष्य निर्माण गर्न सक्नेछौँ। आउनुहोस्, हामी सबै मिलेर प्राणीप्रति प्रेम, मर्यादा र करुणाको व्यवहार गर्ने प्रण गरौँ।
विश्व प्राणी दिवस
विश्व प्राणी दिवस हरेक वर्ष अक्टोबर ४ मा मनाइन्छ, जसले हाम्रो जीवन र पारिस्थितिक तन्त्रमा प्राणीहरूको महत्त्वलाई सम्मान र पहिचान दिने उद्देश्य राख्छ। यो अन्तर्राष्ट्रिय दिवसले व्यक्ति, संस्था र सरकारहरूलाई एकै ठाउँमा ल्याएर प्राणीहरूको कल्याण, संरक्षण र अधिकार’bout जनचेतना फैलाउन प्रेरित गर्छ। यो दिवसले हामीलाई सम्झाउँछ कि घरपालुवा, बन्य, जलचर वा पालेका सबै प्राणीहरूले करुणा, सम्मान र नैतिक व्यवहार पाउनु पर्छ।
सन् २०२५ मा यो दिवसको विशेष अर्थ छ, ’cause यसले विश्व प्राणी दिवसको १०० औँ वार्षिकोत्सव हो र यस वर्षको सशक्त नारा: “प्राणी बचाऔँ, पृथ्वी बचाऔँ!” रहेको छ।
विश्व प्राणी दिवसको इतिहास
विश्व प्राणी दिवस पहिलो पटक सन् १९२५ मा जर्मनीमा मनाइएको थियो। यसको सुरुआत हाइनरिच जिमरमान नामक जर्मन लेखक र प्रकाशकले गरेका थिए, जसले प्राणी अधिकारको पक्षमा आवाज उठाएका थिए। प्रारम्भिक कार्यक्रम मार्च २४, १९२५ मा बर्लिनमा आयोजना गरिएको थियो, तर पछि सन् १९२९ मा अक्टोबर ४ मा सारियो, जुन जनावर तथा वातावरणका संरक्षक सन्त फ्रान्सिस अफ असिसीको सम्झनामा पर्ने दिन हो। समय क्रममा यो दिवसले विश्वव्यापी मान्यता पायो र सन् २००३ देखि बेलायतस्थित नेचरवाच फाउन्डेसनले यसको अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय गर्न थालेको हो। त्यसयता, यो दिवस प्राणी कल्याणको विश्वव्यापी आन्दोलनमा रूपान्तरण भएको छ।
विश्व प्राणी दिवस किन महत्त्वपूर्ण छ?
प्राणीहरू पारिस्थितिक सन्तुलन कायम राख्न अत्यन्तै आवश्यक छन्। उनीहरूले जैविक विविधतामा योगदान पुर्याउँछन्, निष्ठावान् साथीका रूपमा साथ दिन्छन् र कृषि, अनुसन्धान तथा संस्कृतिमा महत्वपूर्ण स्थान राख्छन्। तर, धेरै प्राणीहरू हाल अस्तित्व सङ्कटमा छन् र दुर्व्यवहार, अवहेलना तथा आवासको अभावका कारण पीडामा छन्। विश्व प्राणी दिवसले यस्ता चुनौतीहरू’bout चेतना फैलाउँछ र संरक्षणका लागि कानुनी, नीतिगत तथा नैतिक उपायहरू अपनाउन प्रेरित गर्छ।
विश्वव्यापी सहभागिता
विश्वभर विश्व प्राणी दिवस विभिन्न कार्यक्रम र अभियानमार्फत मनाइन्छ। यस्ता गतिविधिमा विद्यालयहरूमा जनचेतनामूलक कार्यक्रम, प्राणी दत्तक लिने कार्यक्रम, जनचेतना र्याली ( पशु स्वास्थ्य शिविर, सामाजिक सञ्जाल अभियान, प्राणी आश्रय र वन्यजन्तु संरक्षणका लागि सहयोग सङ्कलन आदि समावेश छन्। सरकार, गैरसरकारी संस्था र स्वयंसेवकहरू प्राणी अधिकारको पक्षमा एकजुट भएर काम गर्छन्।
तपाईँले के गर्न सक्नुहुन्छ?
सानो प्रयासले पनि ठुलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ। प्राणी खरिद नगरी दत्तक लिनु, छाडा प्राणीलाई खाना खुवाउनु, क्रूरताविहीन उत्पादनहरू रोज्नु, प्राणी आश्रय स्थलमा स्वयंसेवक बन्नु, वा सामाजिक सञ्जालमा जागरूकता फैलाउनु सबै प्रभावकारी उपायहरू हुन्। यदि तपाईँले कहीँ प्राणीमाथि दुर्व्यवहार देख्नुभयो भने त्यस’bout जानकारी गराउनु पनि एक जिम्मेवार कार्य हो।
निष्कर्ष
विश्व प्राणी दिवस केवल उत्सव होइन, यो एक दया, जिम्मेवारी र समानताको विश्वव्यापी अभियान हो। सबै प्राणीहरूको मूल्य चिनेर र तिनीहरूको सुरक्षा तथा सम्मानका लागि साना–ठुला प्रयासहरू गरेर हामीले पीडारहित र सुरक्षित भविष्य निर्माण गर्न सक्नेछौँ। आउनुहोस्, हामी सबै मिलेर प्राणीप्रति प्रेम, मर्यादा र करुणाको व्यवहार गर्ने प्रण गरौँ।
