विश्व विकास सूचना दिवस

हरेक वर्ष अक्टोबर २४ तारिखमा मनाइने विश्व विकास सूचना दिवसले विकास सम्बन्धी समस्याहरूमा वैश्विक ध्यानाकर्षण गराउने र अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्य सुदृढ गर्नुपर्ने आवश्यकतालाई जोड दिन्छ। यो दिवस संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभाले सन् १९७२ मा स्थापना गरेको हो। यो दिवस संयुक्त राष्ट्रसंघ दिवसकै दिन पर्दछ जसले दिगो विकास तथा साझा प्रगतिमा योगदान पुर्‍याउने सूचनाको आदानप्रदानको महत्त्वलाई अझ गहिरो बनाउँछ।

यसको महत्त्व किन छ?

आजको विश्वमा समयमै प्राप्त हुने सही र विश्वसनीय सूचना विश्वव्यापी चुनौतीहरू समाधान गर्न अत्यन्त आवश्यक छ। जलवायु परिवर्तनदेखि शिक्षासम्म, आर्थिक असमानतादेखि सार्वजनिक स्वास्थ्यसम्मका विषयमा गरिने हरेक विकास प्रयास सूचना, तथ्याङ्क र ज्ञानको प्रवाहमा निर्भर हुन्छ। विश्व विकास सूचना दिवसले यसै कुरालाई उजागर गर्छ र समावेशी विकास तथा प्रभावकारी नीतिनिर्माणका लागि सूचनाको भूमिकालाई प्रोत्साहित गर्छ।

सूचना पहुँचको खाडल

विश्वभर अझै करोडौँ मानिसहरूलाई विकाससम्बन्धी भरपर्दो सूचनाको पहुँच छैन। यसले उनीहरूको निर्णय क्षमतामा असर पार्छ र समुदायमा अर्थपूर्ण सहभागिता जनाउन कठिन बनाउँछ। सूचनालाई पारदर्शी, पहुँचयोग्य र सहज रूपमा सम्प्रेषण गर्ने सरकार, सञ्चारमाध्यम र डिजिटल प्लेटफर्महरूको जिम्मेवारी हो ।

प्रविधि र सञ्चारको भूमिका

डिजिटल युगमा सूचना अति छिटो फैलिन्छ। नयाँ प्रविधिहरूले जानकारी बाँड्ने, जनचेतना फैलाउने र सहकार्य निर्माण गर्ने बलियो माध्यम उपलब्ध गराएका छन्। सामाजिक सञ्जाल, मोबाइल एप्स र खुला तथ्याङ्क प्लेटफर्महरू मार्फत आम नागरिकले विकासका विषयमा बुझ्न र सहभागी हुन सक्ने वातावरण बनेको छ। यद्यपि, यिनै माध्यमहरूबाट गलत सूचना फैलिने जोखिम र डिजिटल पहुँचको असमानता पनि देखिएको छ, जसलाई जिम्मेवार अभ्यास र समावेशी नीतिहरूले सम्बोधन गर्न जरुरी छ।

भविष्यतर्फ

हामी अधिकतम रूपमा जडित र तथ्याङ्कमा आधारित युगतर्फ जाँदैछौं। विकाससम्बन्धी लक्ष्यहरूको सम्प्रेषण गर्ने तरिका नै तिनको उपलब्धिमा कति प्रभावकारी हुन्छ भन्ने कुरालाई निर्धारण गर्छ।