विश्व हात धुने दिवस

विश्व हात धुने दिवस हरेक वर्ष अक्टोबर १५ मा मनाइन्छ। यस दिवसको उद्देश्य हात सफा राख्ने आवश्यकताको ’boutमा जनचेतना फैलाउनु हो। यो दिनले विश्वभरका मानिसलाई साबुन प्रयोग गरेर हात धुने बानी बसाल्न प्रोत्साहित गर्छ। यो पहल सन् २००८ मा ग्लोबल ह्यान्डवासिङ पार्टनरशिपद्वारा सुरु गरिएको थियो। समयसँगै यो एक अन्तर्राष्ट्रिय अभियानको रूपमा स्वास्थ्य, सरसफाइ, र रोग निवारणको सन्देश फैलाउन प्रयोग हुँदै आएको छ।

हात धुनु किन महत्त्वपूर्ण छ?

साबुनसँग हात धुनु रोग नियन्त्रणका सबैभन्दा प्रभावकारी र सस्तो उपायहरूमध्ये एक हो। यसले झाडापखाला, श्वासप्रश्वासका समस्या र कोभिड-१९ जस्ता नयाँ स्वास्थ्य चुनौतीहरूबाट बच्न मद्दत गर्छ।यस्तो सरल अभ्यास भएता पनि, सफा हातको महत्त्वलाई धेरै ठाउँहरूमा बेवास्ता गरिएको छ, विशेष गरी जहाँ सफा पानी र साबुनको पहुँच सीमित छ।

अध्ययनहरूले देखाउँछन् कि धेरै स्कुलहरू र स्वास्थ्य संस्थाहरूमा अझै पनि पर्याप्त हात धुने सुविधा छैन। द सेन्टरस् फर दिजिज  कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सन (सिडिसी/CDC) को अनुमान अनुसार, सही तरिकाले हात धुने बानीले झाडापखाला २३ देखि ४० प्रतिशतसम्म र श्वासप्रश्वासका रोग १६ देखि २१ प्रतिशतसम्म कम गर्न सकिन्छ। हात सफा राख्नु रोग प्रसारणको शृङ्खला तोड्न र सार्वजनिक स्वास्थ्य सुधार गर्न अत्यावश्यक छ।

दैनिक जीवनमा यसको महत्त्व

दैनिक जीवनमा हात धुनु स्वच्छता र स्वास्थ्यको अभिन्न हिस्सा हो। घरमा खाना खानुअघि, शौचालय प्रयोग गरेपछि वा फोहोर वस्तु छोएपछि हात धुनाले रोग फैलनबाट बचाउँछ। विद्यालयमा यसले विद्यार्थीहरूका लागि स्वस्थ शैक्षिक वातावरण बनाउँछ र अनुपस्थितिको दर घटाउँछ। कार्यस्थलमा यसले कर्मचारीहरूको स्वास्थ्य जोगाउन मद्दत गर्छ र दक्षता बढाउँछ। अस्पताल र स्वास्थ्य केन्द्रमा यो अभ्यासले बिरामी र स्वास्थ्यकर्मी दुवैलाई सङ्क्रमणबाट बचाउँछ। यस्तो सामान्य बानीहरूले दीर्घकालीन स्वास्थ्यमा ठुलो प्रभाव पार्न सक्छ।

हात धुने बानी प्रवर्द्धन गर्ने उपायहरू

विश्व हात धुने दिवस विभिन्न तरिकाले मनाउन सकिन्छ। स्कुल, समुदाय र संस्थाहरूले जनचेतनामूलक कार्यक्रम आयोजना गर्न सक्छन्, सही हात धुने तरिका प्रदर्शन गर्न सक्छन् र सार्वजनिक स्थानहरूमा हात धुने स्टेसन स्थापना गर्न सक्छन्। सामाजिक सञ्जालमार्फत अभियान सञ्चालन गरेर पनि ठुलो सङ्ख्यामा मानिसहरूलाई सरसफाइ र स्वास्थ्यका सन्देशमा संलग्न गराउन सकिन्छ। यस्ता प्रयासहरूले हात धुने बानीलाई जीवनको स्वाभाविक भाग बनाउन सहयोग गर्छ।

हात धुने सही तरिका

प्रभावकारी रूपमा हात धुनका लागि केही चरणहरू पालना गर्नुपर्छ।

• पहिले, हातलाई सफा पानीले भिजाउनु पर्छ।
• त्यसपछि, सम्पूर्ण हातभरि पुग्ने गरी पर्याप्त मात्रामा साबुन लगाउनु पर्छ।
• कम्तीमा बिस सेकेन्डसम्म हात मलिएर धुनुपर्छ, औँलाबिच र नङ मुनि पनि सफा गर्नुपर्छ।
• त्यसपछि, हात राम्रोसँग पानीले पखालेर सफा रुमाल वा हावाले सुकाउनु पर्छ।
• यो सरल अभ्यासले एक जना व्यक्तिको मात्र होइन, समुदायको स्वास्थ्यसमेत जोगाउन मद्दत गर्छ।

निष्कर्ष

विश्व हात धुने दिवसले सानो बानीले पनि ठुलो परिवर्तन ल्याउन सक्ने कुरा सम्झाउँछ। सफा हातले जीवन बचाउँछ, स्वास्थ्य सुधार गर्छ, र बलियो समुदाय निर्माणमा योगदान पुर्‍याउँछ। सफा हात कुनै विलासिता होइन, सबैको पहुँचमा हुनुपर्ने अधिकार हो। हामी सबैले हात सरसफाइलाई जीवनको अभिन्न हिस्सा बनाउने प्रतिबद्धता जनाउनुपर्छ।