अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन दिवस

प्रत्येक वर्ष डिसेम्बर ७ मा मनाइने अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन दिवस नेपालको सन्दर्भमा अत्यन्त महत्वपूर्ण छ। हिमालयको कठोर भौगोलिक संरचना भएकाले नागरिक उड्डयन नेपालका लागि सामान्य यातायात मात्र होइन, जीवनयापनको आधार पनि हो। दुर्गम पहाडी बस्तीसम्म पुग्ने भरपर्दो साधन धेरैजसो हवाईमार्ग नै हुने भएकाले अत्यावश्यक सामग्रीको ढुवानी, आकस्मिक उद्धार र पर्यटन क्षेत्रको निरन्तरता सबै उड्डयनमा निर्भर रहन्छन्।

अर्थतन्त्र र पहुँचको मुख्य आधार

नेपालको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा (GDP) उड्डयन क्षेत्रले उल्लेख्य योगदान पुर्‍याउँछ। विशेष गरी पर्यटन क्षेत्रका कारण लाखौं मानिस प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रूपमा रोजगारीमा छन्। त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल, पोखरा र भैरहवाका नयाँ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरू देशका प्रमुख प्रवेशद्वारका रूपमा स्थापित छन्। घरेलु उडानका लागि चुनौतीपूर्ण लुक्ला, जोमसोमजस्ता STOL विमानस्थलहरू अनिवार्य केन्द्र हुन्। यी विमानस्थलहरूले स्थानीय अर्थतन्त्र धान्नुका साथै विश्वप्रसिद्ध पदयात्रा क्षेत्रहरूमा पहुँच सुनिश्चित गर्ने काम गर्छन्, जसले स्थानीय बासिन्दाको दैनिकीदेखि वैश्विक साहसिक पर्यटनसम्म सबैलाई जोडेर राख्छ।

सुरक्षा मानकको चुनौती

अत्यावश्यक क्षेत्र भए पनि नेपालको उड्डयन क्षेत्रमा विशेष गरी सुरक्षासम्बन्धी निगरानीमा दीर्घकालीन चुनौती रहँदै आएको छ। नेपालले प्रविधिगत प्रगति गर्दै २०१७ मा ICAO को ‘Significant Safety Concern’ सूचीबाट आफ्नो नाम हटाउन सफल भए पनि नेपाली एयरलाइन्सहरू अझै युरोपियन युनियनको एयर सेफ्टी ब्ल्याकलिस्टमा छन्। यसले नेपालको आर्थिक वृद्धि र अन्तर्राष्ट्रिय छविमा प्रत्यक्ष असर गर्छ। साथै, नागरिक उड्डयन प्राधिकरणलाई नियमन र सेवा प्रदायक निकायमा विभाजन गर्ने ICAO कै सिफारिस पूर्णरूपमा लागू हुन ढिलो भइरहेको छ।

सुरक्षित भविष्यप्रति प्रतिबद्धता

“सुरक्षित आकाश, दिगो भविष्य” भन्ने विश्वव्यापी विषयवस्तुमा जोड दिँदै, यो दिनले नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा मापदण्डहरूको पूर्ण र प्रभावकारी कार्यान्वयनलाई प्राथमिकता दिन महत्त्वपूर्ण सम्झाउने काम गर्दछ। देशको दीर्घकालीन पहुँच, आर्थिक स्थिरता र दुर्गम क्षेत्रमा सुरक्षित उडान सुनिश्चित गर्न नियामक संयन्त्र सुदृढ बनाउने, पूर्वाधार आधुनिकीकरण गर्ने र उच्चतम सुरक्षा प्रोटोकल अपनाउने कार्य अत्यावश्यक छन्। अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग र सुधारप्रतिको स्पष्ट प्रतिबद्धताले मात्र नेपालको आकाशलाई सुन्दरजत्तिकै सुरक्षित पनि बनाउन सक्छ र वैश्विक नागरिक उड्डयन दिवसको वास्तविक भावना पूर्णरूपमा प्रतिविम्बित हुन्छ।