अन्तर्राष्ट्रिय अहिंसा दिवस 

अन्तर्राष्ट्रिय अहिंसा दिवस प्रत्येक वर्ष अक्टोबर २ मा मनाइन्छ, जुन महात्मा गान्धीको जन्म जयन्ती हो। गान्धीलाई अहिंसा, सहिष्णुता र सत्याग्रहको प्रतीकको रूपमा विश्वभर चिनिन्छ। संयुक्त राष्ट्र सङ्घले सन् २००७ मा यो दिवसको घोषणा गरेको हो, जसको उद्देश्य विश्वभर अहिंसाको महत्वलाई स्मरण गर्नु र शान्ति तथा सहिष्णुताको संस्कृतिलाई प्रवर्द्धन गर्नु हो। 

महात्मा गान्धीको अहिंसाको दर्शन केवल राजनीतिक रणनीति नभई दया, सत्य र सबै प्राणीप्रतिको आदरमा आधारित जीवनशैली थियो। भारतको स्वतन्त्रता आन्दोलनमा अहिंसात्मक संघर्षको प्रयोग गर्दै उनले विश्वभर अन्याय र उत्पीडनविरुद्धको आन्दोलनलाई पनि प्रेरणा दिए।

आजको सन्दर्भमा अहिंसाको महत्व

आजको समयमा, जहाँ हिंसा, असहिष्णुता र द्वन्द्व दिनदिनै बढ्दै गएको छ, त्यस्तो समयमा अहिंसाको सन्देश झनै सान्दर्भिक बनेको छ। अहिंसा कुनै निष्क्रिय व्यवहार होइन, बरु यो सामाजिक परिवर्तन ल्याउने एक सशक्त र प्रभावकारी माध्यम हो। यसले द्वन्द्वलाई शान्तिपूर्ण तरिकाले समाधान गर्न, मानव अधिकारको रक्षा गर्न र समावेशी समाज निर्माण गर्न सहयोग पुर्‍याउँछ। अन्तर्राष्ट्रिय अहिंसा दिवसले हामीलाई सम्झाउँछ कि प्रेम, संवाद र सहिष्णुतामा आधारित दृष्टिकोणले दीर्घकालीन परिवर्तन सम्भव छ।

विश्वव्यापी रूपमा दिवस मनाइने तरिका

यो दिन विभिन्न देशहरूमा शान्ति यात्राहरू, शैक्षिक गोष्ठीहरू, अन्तर धार्मिक संवाद, र सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू आयोजना गरेर मनाइन्छ। विद्यालय, संस्था र सरकारहरूले महात्मा गान्धीको विचारलाई समेटेर विविध कार्यक्रम सञ्चालन गर्छन्। जनस्तरमा पनि यो दिन आफ्ना विचार, बोली र व्यवहारमा शान्ति र सहिष्णुता आत्मसात् गर्ने अवसरका रूपमा प्रयोग गरिन्छ।

व्यक्तिगत रूपमा के गर्न सकिन्छ?

अन्तर्राष्ट्रिय अहिंसा दिवस मनाउन ठुलो प्रयास चाहिँदैन। अरूप्रति सहानुभूति देखाउनु, कठिन परिस्थितिमा पनि शान्त रहनु, विवाद समाधानका लागि संवादलाई प्राथमिकता दिनु, र शान्तिका सन्देशहरू प्रवाह गर्नु जस्ता स-साना कामहरूले पनि समाजमा ठुलो प्रभाव पार्न सक्छ। आजको दिनले हामीलाई सम्झाउँछ कि शान्तिको यात्रा हाम्रो आफ्नै सोच र व्यवहारबाट सुरु हुन्छ।

निष्कर्ष

महात्मा गान्धीको स्मरण केवल इतिहासको पुनः स्मरण होइन, यो मानव सभ्यताको एक अमूल्य शिक्षालाई आत्मसात् गर्नु हो। अन्तर्राष्ट्रिय अहिंसा दिवसले हामी सबैलाई हरेक दिन शान्ति, करुणा र समझदारीको बाटो रोज्न प्रेरित गर्छ। अहिंसात्मक विचार र व्यवहारबाट हामी सामाजिक विभाजन कम गर्न सक्छौँ र सहअस्तित्वको आधारमा उज्यालो भविष्य निर्माण गर्न सक्छौँ।