विश्व शहरीकरण दिवस

हरेक वर्ष अक्टोबर ३१ मा विश्व शहरीकरण दिवस मनाइन्छ। यो दिवस विश्वभरका शहरहरूले भोगिरहेका चुनौती र अवसरहरू’bout विचार गर्ने अवसर हो। यो दिवस संयुक्त राष्ट्र संघको टिकाउ विकास लक्ष्य (SDG) नम्बर ११ अन्तर्गत पर्दछ। यसको उद्देश्य शहर तथा मानव बस्तीहरूलाई समावेशी, सुरक्षित, बलियो र दिगो बनाउने हो।

शहर किन महत्वपूर्ण छन्

शहरहरू संस्कृति, अर्थतन्त्र, नवीनता र सामाजिक अन्तक्र्रियाका केन्द्र हुन्। आज विश्व जनसंख्याको अर्धभन्दा बढी हिस्सा शहरहरूमा बसोबास गर्छ र यो संख्या आगामी वर्षहरूमा अझै बढ्ने अनुमान छ। शहरहरूले आर्थिक वृद्धि, रोजगारी सिर्जना, शिक्षादेखि स्वास्थ्य सेवासम्म पहुँच विस्तारमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछन्।

तर तीव्र शहरीकरण सँगै केही जटिल समस्या पनि देखिन्छन्:

1. जनसंख्याको चाप र आवास अभाव
2. प्रदूषण र वातावरणीय क्षति
3. ट्राफिक भीडभाड र कमजोर सार्वजनिक यातायात
4. असमानता र शहरी गरिबी

यी चुनौतीहरू समाधान गर्न विचारपूर्वक योजना, समावेशी नीति र दिगो पूर्वाधारको आवश्यकता पर्छ।

टिकाउ र समावेशी शहर निर्माणतर्फ

टिकाउ शहर भनेको यस्तो शहर हो जसले प्राकृतिक, आर्थिक वा सामाजिक कुनै पनि झट्कालाई सहन र पुनःस्थापित हुन सक्छ। समावेशी शहरले सबै वर्ग, उमेर, लिंग र पृष्ठभूमिका मानिसहरूलाई नीति निर्माणमा सहभागिता जनाउने र समान सेवा उsपलब्ध गराउने सुनिश्चितता दिन्छ।

शहरहरूलाई बस्न योग्य बनाउनका लागि केही आधारभूत उपायहरू यस्ता छन्:

1. सस्तो आवास
2. भरपर्दो सार्वजनिक यातायात र पूर्वाधार
3. हरियाली क्षेत्र र फोहर व्यवस्थापन प्रणाली
4. नागरिकको निर्णय प्रक्रियामा सहभागिता
5. प्राकृतिक प्रकोपबाट बच्न पूर्वतयारी र वातावरणीय अनुकूलन

निष्कर्ष

विश्व शहरीकरण दिवस शहरहरू कसरी समयअनुसार परिवर्तनशील आवश्यकताहरू पूरा गर्दै वातावरण जोगाउने र समानताको प्रत्याभूति दिने दिशामा विकसित हुन सक्छन् भन्ने विषयमा सोच्न प्रेरणा दिने अवसर हो। बढ्दो शहरी जनसंख्याको सन्दर्भमा दिगो विकासको भविष्य अब शहरहरूलाई कसरी समावेशी, टिकाउ र वातावरणमैत्री बनाउन सकिन्छ भन्ने कुरामा निर्भर रहनेछ।