विश्व स्मृति एवं मेलमिलाप दिवस

हरेक वर्ष मे ८ र ९ मा संसारले दोस्रो विश्वयुद्धका क्रममा ज्यान गुमाएका व्यक्तिहरूको सम्झनामा विश्व स्मृति तथा मेलमिलाप दिवस मनाउँछ। यो गम्भीर अवसरले मानव इतिहासकै सबैभन्दा अन्धकारपूर्ण कालमध्ये एकमा प्राण गुमाएका करोडौँ मानिसप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्ने मौका प्रदान गर्छ। यस दिनले  उनीहरूको अमूल्य सम्झनालाई सम्मान गर्ने, युद्धको भयावह मूल्य’bout गहिरो चिन्तन गर्ने, र विश्वशान्तिप्रति हाम्रो साझा प्रतिबद्धता नवीकरण गर्ने अवसर प्रदान गर्दछ।

मे ८ र ९ किन विशेष छन्?

यी मितिहरूको महत्त्व दोस्रो विश्वयुद्धको युरोपमा औपचारिक अन्त्यसँग जोडिएको छ। सन् १९४५ मे ८ मा मित्र राष्ट्रहरूले नाजी जर्मनीको सशर्त आत्मसमर्पणलाई स्वीकार गरे, जसले युरोप विजय दिवसको रूपमा चिनिन्छ। तर समय क्षेत्रको भिन्नताका कारण सो समाचार सोभियत संघ (हालको रुस) र पूर्वी युरोपका धेरै मुलुकहरूमा मे ९ मा सार्वजनिक भयो। दुवै मितिलाई सम्झेर आजको विश्व समुदायले युद्धको अन्तर्राष्ट्रिय स्वरूप, विभिन्न संस्कृतिको साझा क्षति, र विश्वव्यापी पीडालाई स्वीकार गर्छ।

एक साझा सम्झना, एक साझा पीडा

दोस्रो विश्वयुद्ध मानव इतिहासकै सबैभन्दा विनाशकारी युद्ध थियो, जसमा सैन्य र सर्वसाधारण गरी ५ करोड  मानिसहरूले ज्यान गुमाए। यो युद्धले युरोप, प्रशान्त, एसिया, अफ्रिका लगायत संसारको कुनै पनि कुनालाई अछुतो राखेन।

विश्व स्मृति एवं मेलमिलाप दिवसले सबै राष्ट्रहरूलाई, तिनको युद्धकालीन भूमिकाको पर्वाह नगरी, समवेदना र एकताको भावनामा एकसाथ आउन आग्रह गर्दछ। यसले वार्ता, शिक्षा र सम्झनाको प्रवर्द्धन गर्छ, ताकि इतिहासका पाठहरू बिर्सिएनन्।

सम्झना मात्र नभई, शान्तिका लागि आह्वान पनि

यो दिवस केवल विगत सम्झनाका लागि होइन, शान्तिको पक्षमा हाम्रो आह्वान पनि हो: घृणाको विरोध गर्न, अन्यायसँग लड्न र शान्ति जोगाइराख्न। आज पनि जब विश्व युद्ध, असहमति र उग्रवादसँग जुझिरहेको छ, दोस्रो विश्वयुद्धका भयावहता सम्झँदा मानवता कसरी बाटो बिराउँछ भन्ने बोध हुन्छ।

संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभाले सन् २००४ मा यो दिवस स्थापना गरेको हो र सदस्य राष्ट्रहरूलाई यसलाई उचित रूपमा मनाउन आह्वान गरिएको छ। सार्वजनिक समारोह, मौन धारण, शैक्षिक कार्यक्रम वा व्यक्तिगत स्मरणमार्फत हरेकले आफू अनुकूल यस दिनमा सहभागी भई ज्यान गुमाएकाहरूलाई श्रद्धाञ्जली दिन र नयाँ पुस्तालाई प्रेरणा दिन सकिन्छ।